De twee kerkenraadsvoorzitters van de samenwerkingsgemeente Zoetermeer, de een met een CGK-achtergrond, de ander van huis uit GKv-er, stralen een grote eensgezindheid uit als ze vertellen over het herenigingsproces in de satellietstad van Den Haag. Na een lange verlovingstijd werden de gecombineerde NGK/CGK en de plaatselijke GKv begin dit jaar één gemeente. Een oudere zuster maande de kerkenraad tot spoed. In de loop van dit jaar ontvangt Zoetermeer de afgevaardigden naar de synode/landelijke vergadering waar als het goed is de laatste besluiten zullen vallen voor de hereniging landelijk een feit is.
Het is om te beginnen even puzzelen op de namen. De gefuseerde 3G-kerk heet Het Lichtbaken. Ze gebruikt twee gebouwen: De Lichtzijde, voorheen van de NGK/CGK, en Het Kompas van de GKv. Om het rijtje compleet te maken: de twee kerkenraadsvoorzitters heten Jan-Kees Goet en Aubrey Linzey. We spreken elkaar via Teams.
Twee gebouwen
‘De keuze om beide gebouwen aan te houden is illustratief,’ vertelt Linzey. ‘Het verlangen om elkaar te vinden werd niet door praktische argumenten gevoed, maar geestelijk. Beide gemeenten waaruit de nieuwe samenwerkingsgemeente is ontstaan waren getalsmatig ruimschoots groot genoeg om op eigen benen te blijven staan.’
Eén gemeente met twee gebouwen belemmert de integratie niet. Goet: ‘Het voornemen is om op termijn op zondag min of meer dezelfde dienst te houden met hooguit wat accentverschillen, op twee verschillende tijdstippen en locaties. Mensen kunnen zelf kiezen welke dienst ze bezoeken, om wat voor reden dan ook; daar zijn ze vrij in. Het bezit van twee kerkgebouwen heeft als meerwaarde dat we als gemeente op twee plekken in de stad zichtbaar aanwezig en actief kunnen zijn.’ Die aanwezigheid vertaalt zich in betrokkenheid bij allerlei diaconale en missionaire activiteiten.
Vredeskerk
Over integratie gesproken: de leden van de drie voormalige gemeenten (CGK, NGK en GKv) kennen elkaar al tientallen jaren. De NGK en de CGK zijn in 2007 een samenwerkingsverband aangegaan. Al in 2010 werd door deze samenwerkingsgemeente een gezamenlijke verzoeningsdienst belegd met de GKv, in een kerkgebouw dat groot genoeg was voor iedereen en dat de veelzeggende naam Vredeskerk draagt. ‘In de hal van de kerk zag ik toen mensen met tranen in de ogen,’ herinnert Linzey zich.
In de Vredeskerk zag ik in de hal van de kerk al mensen met tranen in de ogen
‘Als kerkenraden zijn we zij aan zij in een driedubbele rij naar voren gelopen, om te benadrukken dat niet de ene gemeente de andere op sleeptouw neemt, of belangrijker is dan de andere. In die dienst is schuld beleden over de gang van zaken in de jaren 60, vergeving geschonken en het heilig avondmaal gevierd.’
Gemeenteavonden
Toch duurde het daarna nog jaren voordat de daadwerkelijke samenwerking intensiever werd. Vanaf 2014 werden in de zomermaanden gezamenlijke middagdiensten belegd. Steeds sterker drong zich na afloop van die periode het gevoel op: waarom in de zomer wel, en daarna weer een tijdlang niet? In 2018 zijn de twee gemeenten concreet gaan praten over meer samenwerking op weg naar samengaan. Dat begon bij de kerkenraadsvoorzitters die bij elkaar op de koffie gingen. Er volgden heidagen met beide kerkenraden, en daarna een aantal gemeenteavonden. Goet: ‘De gemeente meenemen in het proces en aanvoelen wat daar speelt en leeft, dat is essentieel geweest op weg naar de fusie. Door heel open te zijn en open te staan kregen we al in juni 2019 fiat van de beide gemeenten. Er was veel draagvlak en hoewel niet iedereen meteen stond te juichen, zette niemand de hakken in het zand. Het hielp enorm dat de gemeenteleden elkaar al goed kenden; je zou het een lange verlovingstijd op weg naar eenheid kunnen noemen.’
Ambtsdragers m/v
Intussen maakte het feit dat de CGK deel uitmaakt van de samenwerkingsgemeente het proces er niet eenvoudiger op. Waar de classis en regiovergadering van respectievelijk de GKv en NGK con amore meteen instemden met het voorgenomen kerkenraadsbesluit om te fuseren, kostte het Goet meer tijd en inspanning om de CGK-classis zover te krijgen. Goet zette zich in Zoetermeer met overtuiging in voor de fusie; zijn kerkverband ging er uiteindelijk schoorvoetend mee akkoord. De visie op vrouwelijke ambtsdragers in de NGK en inmiddels ook in de GKv werd door zijn classis afgewezen en stond hartelijke instemming met de fusie in de weg. De nieuwe samenwerkingsgemeente kent vrouwelijke diakenen, geen vrouwelijke ouderlingen.
Projectgroepen
In het proces naar hereniging is heel veel aan projectgroepen overgelaten, die gevormd werden door gewone gemeenteleden. Zij kregen de ruimte om zich te bezinnen op de vieringen, het jeugdwerk, de verkondiging, het diaconaat en tal van andere terreinen. Linzey: ‘In alles was merkbaar dat we elkaar in liefde wilden vinden. We beleefden de fusie niet alleen als een opdracht van de Heer, maar ook als een prachtig geschenk. Het mooie was dat we de jeugd op sommige momenten het voortouw zagen nemen.
Het mooie was dat we de jeugd op sommige momenten het voortouw zagen nemen
Ja, het was de kerkenraad die zich inspande voor een formele samenwerkingsovereenkomst, maar wat er in de gemeente gebeurde, ook onder de jongeren, was de motor achter de hereniging. Ongelofelijk bemoedigend!’ De voorzitters benoemen expliciet dat ze andere gemeenten met alle plezier meer willen vertellen over deze geslaagde manier van toewerken naar eenheid.
Synode/landelijke vergadering
Voor begin oktober staat de start van de laatste besluitvormende ronde gepland die aan de voorgenomen landelijke hereniging van GKv en NGK voorafgaat. Aan Zoetermeer is door de synode/landelijke vergadering gevraagd om als zogeheten samenroepende kerk te fungeren voor die vergaderingen. De voorbereidingscommissie is al op bezoek geweest. De naam Zoetermeer zal dus de komende tijd nog wel vaker vallen in verband met de aanstaande hereniging, maar plaatselijk is die stap al gezet. De beide kerkenraadsvoorzitters laten in alles merken dat ze daar intens dankbaar voor zijn.
Afbeelding De Lichtzijde: S.J. de Waard – Eigen werk, CC BY 2.5, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=7170077