Binnenkort start de Regiegroep met de Ronde van Nederland: een dertiental regionale avonden in nauwe samenwerking met GKv- en NGK-gemeenten bij elkaar in de buurt. Op deze avonden gaat de Regiegroep in gesprek met kerkenraadsleden en geïnteresseerde gemeenteleden over het samengaan van GKv en NGK in één kerkgemeenschap. Het Praktijkcentrum voor de kerken en de Nederlands Gereformeerde Toerusting zijn bij de opzet en leiding van deze avonden betrokken. Er is op deze regionale avonden ruimte om elkaar te bevragen en te bemoedigen, zorgen te delen en van elkaar te leren kennen rond de vraag: Hoe kunnen we elkaar ondersteunen om vitale kerken van Christus te blijven en steeds meer te worden? Die vraag heeft twee kanten:
Wat heeft de plaatselijke kerk nodig van de landelijke (herenigde) kerk om in sterk veranderende tijden gemeente van Jezus Christus te zijn en te groeien in geloof, hoop en liefde?
En hoe kan de plaatselijke kerk in de komende jaren via het regionale of landelijke kerkverband of anderszins andere kerken dienen?
U kunt zich via onderstaande formulier opgeven voor een avond bij u in de buurt. U ontvangt dan een aantal dagen voorafgaande aan de avond een mail met verdere informatie, adresgegevens en eventueel extra voorbereidingsmateriaal.
Vergaderen met ruim 70 afgevaardigden uit GKv en NGK; hoe organiseer je dat? De GKv en NGK bevinden zich in een overgangsfase. Op veel fronten trekken ze gezamenlijk op, maar een kerkverband vormen ze nog niet. Daarom zullen de komende landelijke vergaderingen die in 2020 plaatsvinden een uniek karakter krijgen, voorspelt ds. Rob Vreugdenhil van de Regiegroep Herenigingsproces GKv-NGK.
Dat unieke karakter zit hem in de manier waarop de vergaderingen vorm krijgen en in de lijnen die getrokken zullen gaan worden richting de toekomst. De Generale Synode (GS) en de Landelijke Vergadering (LV) krijgen te maken met verschillende dossiers waarover zij een besluit moeten nemen. Sommige besluiten staan los van de eenheid, maar de meeste zullen er toch mee te maken hebben. Dat vraagt om maatwerk. Welke besluiten kun je gezamenlijk nemen en welke doe je apart? En hoe pak je het praktisch aan? Alle afgevaardigden bij elkaar zetten en dan de meeste stemmen gelden, is niet de goede vorm. Hoe dan wel?
ds. Rob Vreugdenhil
“Wat ik ooit geleerd heb is dat wanneer je de intentie uitspreekt om als organisatie, bedrijf of wat dan ook samen te gaan, je dat proces vorm moet geven alsof je al samen bent. Vaak heb je een bepaald eindpunt voor ogen; dat is het perspectief, daar willen we heen, dat gaan we doen. Maar je leert pas echt met elkaar samen te werken wanneer je doet alsof je dat beoogde eindpunt al een feit is,” legt Vreugdenhil uit wanneer hij het heeft over de motivatie om in 2020 op zoveel mogelijk onderdelen samen te vergaderen en te besluiten.
Is het niet een beetje voorbarig om op deze manier besluiten te nemen? “Dat er zoveel samen besproken zal worden ligt voor de hand, omdat veel deputaatschappen (GKv) en commissies (NGK) al nauw samenwerken. Zij denken vaak al samen na over het toekomstige beleid en rapporteren daarover in een gezamenlijk rapport. Dan is het logisch om dat ook gezamenlijk te bespreken. Maar het is waar, we zijn nog in een overgangsfase. De eenwording is nog niet definitief besloten. Daar zullen de beide vergaderingen zich nog over moeten uitspreken. We willen daaromeerst met elkaar de mind opmaken of we allemaal nog ervaren dat dit de koers is die God ons wijst. Daar nemen we tijd en ruimte voor. Zou je dat overslaan, dan neem je elkaar niet serieus en zou je geen recht doen aan de ander.”
Het belooft in 2020 dus zowel inhoudelijk als organisatorisch een bijzondere landelijke vergadering te worden voor de beide kerkverbanden? “Dat zeker. Het wordt een plek waar je echt iets bij kunt dragen. Hier worden keuzes gemaakt, opdrachten meegegeven waarmee commissies en deputaatschappen voor langere tijd aan de slag gaan. Inhoudelijk wordt het bijzonder, omdat we op veel onderdelen de bespreking van de rapporten gezamenlijk zullen doen. En organisatorisch omdat we nog wel te maken hebben met twee landelijke vergaderingen met zo’n 70 afgevaardigden die op een werkbare manier met elkaar moeten vergaderen,” vertelt Vreugdenhil. Daarom heeft de regiegroep al overlegd met de werkgroepen die deze vergaderingen moeten voorbereiden. Aan de synode en de landelijke vergadering zal voorgesteld worden om de inhoudelijke besprekingen in drie gemêleerd samengestelde groepen te houden. Alle onderwerpen die de kerken gezamenlijk aangaan, worden over deze drie groepen verdeeld. Vreugdenhil: “Op de (deel)vergaderingen zullen de GKV- en NGK-afgevaardigden sámen de onderdelen bespreken, naar elkaar luisteren en een voorstelbesluit formuleren. Dit gaat terug naar de landelijke vergadering van GKv respectievelijk NKG. De afgevaardigden zullen dus het vertrouwen moeten krijgen van de andere afgevaardigden voor wat betreft hun voorbespreking en advies voor het te nemen besluit.”
Hoe zit het met de verschillende culturen? Mixen de NGK en GKv (vergader)cultuur makkelijk? “Cultuur is altijd in beweging. Iedereen neemt een stukje van zijn eigen cultuur mee wat ervoor zorgt dat een vergadercultuur ook onderhevig is aan verandering. En dat geeft juist mooie uitdagingen. Laten we samen gaan ontdekken hoe we het vergaderproces willen vormgeven. Daarvoor is het gesprek en het elkaar leren kennen ontzettend belangrijk. Het is eigenlijk net zo als verkering hebben.”
Hoe kijkt u uit naar de landelijke vergaderingen in 2020? “De komende maanden moet duidelijk worden wie door de kerken afgevaardigd gaan worden. Het lijkt mij ontzettend mooi om erbij te zijn. Je hebt ook wel eens synodes die veel voortgangsbesluiten nemen. Dat is nu zeker niet het geval. Bij deze landelijke vergadering zullen lijnen richting de toekomst getrokken worden. Het gaat over samen bouwen aan het kerk zijn. Daarbij zal ook ruimte genomen worden voor bezinning, gebed, gesprek van hart tot hart. Ik hoop dat we op landelijk vlak mogen gaan ervaren wat op plaatselijk vlak al zo vaak beleefd wordt: we zijn al zo één. Daaraan mee doen en daar bij zijn, moet zo gaaf zijn.”
Een nieuwe kerk bedenken… Zomaar, in je eigen hoofd. De ideale kerk. Ga er maar eens voor zitten. Hoe zou die eruit zien? Wat krijgt in die kerk een belangrijke plek en wie mogen er allemaal zijn?
De Regiegroep die die het proces van hereniging van GKv en NGK begeleidt, wil met de gemeenten en gemeenteleden in gesprek over de vraag hoe die nieuwe kerk er uit zou moeten zien. Met het oog daarop gaat de Regiegroep de komende maanden het land in om met kerkleden daarover te praten. Ook worden gemeenten gestimuleerd om in eigen kring – in kerkenraden, op gemeente- en kringavonden – en samen met andere gemeenten dat gesprek te voeren.
Met het oog op die gesprekken heeft de Regiegroep het document Verlangen naar een nieuwe kerk geschreven. Daarin hebben de leden van de Regiegroep hun gezamenlijke verlangen naar de nieuwe kerk neergelegd en verwoord hoe de nieuwe kerk eruit zou kunnen zien.
Verlangen naar een nieuwe kerk is tot stand gekomen met inbreng vanuit de kerken in de vorm van gesprekken met groepen ambtsdragers en gemeenteleden uit beide kerkgemeenschappen. Regiegroepvoorzitter Ad de Boer: ‘Het was verrassend dat hoe in die gesprekken veelal dezelfde elementen terugkwamen, zeker als de deelnemers mochten dromen over de kerk van de toekomst. Tekstschrijver Theanne Boer heeft die verwerkt in een basistekst, waar we vervolgens als Regiegroep mee aan de slag zijn gegaan. Het resultaat daarvan, onder onze verantwoordelijkheid, willen we nu laten verrijken door de kerken zelf. De eindversie leggen we dan voor aan de landelijke vergaderingen van beide kerken in 2020, bij voorkeur voor een gezamenlijke bespreking’.
Verlangen naar een nieuwe kerk schetst in zes kernpunten de contouren van de nieuwe kerkgemeenschap:
Jezus Christus en zijn offer staan centraal. Hij is het levende Woord, zijn Geest geeft de Bijbel gezag.
Bij Hem is er ruimte voor kostgangers van allerlei kleur en geur. We vinden elkaar bij het kruis, want we moeten allemaal van genade leven.
In de kerk aanvaarden we elkaar en verdragen we elkaar, en dat is iets anders dan onverschillig zijn: moeilijker, maar mooier. De kerk moet een veilige ruimte zijn voor iedereen zijn én een heilige ruimte, waar Gods Woord gezag heeft en Gods Geest mensen vormt naar het beeld van Christus.
Een kerk is pas kerk als zij er is voor anderen. Een gemeente die de wereld de rug toekeert, kan niets betekenen. We zijn als kerk begaan met de mensen om ons heen, we koesteren de schepping waarvan wij deel uitmaken.
Een gereformeerde kerk staat op de schouders van de kerk van gisteren, maar is ook uit op vernieuwing om het Evangelie alle ruimte te geven.
In een kerkverband vinden we als kerken steun bij elkaar in het volgen van Christus. Het is geen keurslijf, maar een geschenk, bedoeld om elkaar als kerken tot een hand en een voet te zijn.
Ad de Boer: “We zouden het fijn vinden als ons Verlangen naar een nieuwe kerk ook in plaatselijke gemeenten gebruikt wordt in gesprekken over de toekomst van de kerk en het kerkverband: Is dit inderdaad de kerk waar we naar mogen verlangen? We hopen dat door dit proces óns verlangen als Regiegroep een breder verlangen wordt. Daarom vragen we uitdrukkelijk om reacties op Verlangen naar een nieuwe kerk: Wat maakt u enthousiast? Wat stelt u teleur? Wat mist u? Wat ontbreekt er? Die input hebben we nodig, want Verlangen naar een nieuwe kerk is een werkdocument, dat mag groeien en mag veranderen.”
Help mee Verlangen naar een nieuwe kerk te verrijken en deel uw verlangen vóór 1 mei 2019 via regiegroep@ngk.gkv.nl.
“Alleen directe interactie tussen NGK-ers en GKv-ers stelt ons in staat elkaar echt te kennen en te waarderen”, vindt ds. Henk van der Velde van NGK De Ontmoeting in Voorthuizen/Barneveld. Dit was voor hem de reden om zich aan te sluiten bij een intervisiegroep met zes GKv-predikanten. Samen met NGK-collega Erik Mouissie van Amersfoort-Zuid heeft Van der Velde inmiddels al twee bijeenkomsten bijgewoond.
GKv-predikant Erik Dwarshuis, sloot zich vorig jaar aan bij een intervisiegroep van alleen NGK-predikanten. Hij is predikant in de gemeente GKv-NGK Wapenveld, die sinds 3 januari 2016 een samenwerkingsgemeente is. Dat was voor hem ook de reden om zich bij de achtkoppige groep aan te sluiten. “Ik wilde als GKv-predikant graag mijn collega’s uit de NGK leren kennen.” Wat Dwarshuis betreft sluit het allemaal naadloos aan. “Ik kan niet zeggen dat het een typische NKG-club is, je merkt het gewoon niet.” Hij gaat met veel plezier naar de bijeenkomsten die hij als warm en hartelijk ervaart.
Van der Velde merkt op dat het er op zijn bijeenkomsten wel een beetje anders aan toe gaat dan hij gewend is. “Hier deelt iedereen waar hij op dat moment mee bezig is. Een van die ingebrachte cases diepen we dan uit. Ik was gewend om van te voren een casus toegestuurd te krijgen, die je dan vervolgens voorbereidt en voorziet van commentaar en advies. De hele groep bereidt op deze manier dezelfde casus voor die je tijdens de intervisie bespreekt. Hier brengt iedereen een casus in die hem op dat moment bezig houdt. Dit maakt het wat oppervlakkiger, maar aan de andere kant ook actueler en relevanter. Door het delen van soms een stukje persoonlijke nood, kijk je elkaar meteen in het hart.”
Dat maakt deelname aan zo’n intervisie groep waardevol, vindt Van der Velde. “Ik zou willen dat er meer gelegenheden worden geschapen waarbij NGK- en GKv-predikanten elkaar ontmoeten en waar we van aangezicht tot aangezicht kunnen doorpraten over de uitdagingen van ons ambt en de toekomst van onze kerken.”
Van der Velde heeft de indruk dat er onder zijn collega’s naast steun en enthousiasme ook ‘angst voor en weerstand tegen het herenigingsproces’ bestaat, soms op grond van ‘verouderde beelden’, soms ‘uit vrees voor verlies van de vrijheid en eigenheid van hun gemeente.’ Daarom vindt hij ontmoeting met elkaar belangrijk. “Waarom geen gezamenlijke predikantenconferentie organiseren?”, oppert hij. “Dan zul je merken dat je heel dicht bij elkaar staat. Omdat je met elkaar spreekt rondom een open Bijbel over hoe bijvoorbeeld een bepaalde tekst gestalte krijgt in de dagelijkse praktijk. Daar vind je elkaar!”
Dwarshuis onderstreept ook het belang van elkaar goed leren kennen. In de regio waar hij predikant is zijn al veel initiatieven ontwikkeld die ervoor hebben gezorgd dat mensen naar elkaar toegroeien. “Dan is voor het elkaar beter leren kennen geen forse inspanning nodig,” ervaart hij. In zijn eigen gemeente is het zelfs zo dat men het niet meer wil hebben over wie een NGK-achtergrond heeft en wie een GKv-achtergrond. “Daar gaat het niet meer om. We willen samen gemeente zijn, gericht op de toekomst. Ik ervaar heel sterk dat de verschillen er niet meer zijn,” zegt Dwarshuis.
Desondanks is Dwarshuis zich nog wel bewust van zijn eigen achtergrond. Laatst was hij op een regiovergadering van de NGK. Daar wilden ze een commissie instellen rondom de beroepingsprocedure voor een predikant. “Dat gaat vaak over regels, daar zijn vrijgemaakten goed in,” glimlacht Dwarshuis, “Ik was dus een beetje terughoudend om in die commissie plaats te nemen.” Maar die terughoudendheid was eigenlijk niet nodig, merkte hij al snel. De NGK-ers wilden hem er graag bij hebben. “We kunnen van je ervaring juist goed gebruik maken,” was het argument. Als Dwarshuis nadenkt over het herenigingsproces, dan kan hij op basis van wat hij de afgelopen periode ervaren heeft zeggen: “We zijn goed bezig zo!”
Ruim een jaar geleden – op 11 november 2017 – ontmoetten leden van de Gereformeerde Kerken (vrijgemaakt) en de Nederlands Gereformeerde Kerken elkaar in Kampen. Vertegenwoordigers van beide kerken vonden elkaar in het verlangen om te komen tot één kerkgemeenschap en vierden de ontvangen eenheid bij de tafel van de Heer.
Diezelfde dag kreeg de Regiegroep hereniging NGK-GKv van de kerken de opdracht om het herenigingsproces te begeleiden en te stimuleren. De regiegroep vierde deze maand dus zijn eerste verjaardag. Reden genoeg voor een kijkje in de keuken.
De Regiegroep werkt in hoofdzaak langs vier sporen: 1) Herstel en verzoening. 2) Missie en kerkorde. 3) Organisatie en Ondersteuning. 4) Draagvlak en communicatie.
Herstel en verzoening
Op een vroeg moment heeft de Regiegroep ingezet op herstel en verzoening, aldus voorzitter Ad de Boer. ‘We realiseren ons dat er kerkleden zijn die niet ongeremd blij of misschien wel helemaal niet blij kunnen zijn met de hereniging, omdat ze nog pijn voelen over het verleden. Over wat ze persoonlijk of in de familiekring hebben meegemaakt in de breuk van de jaren zestig of over negatieve kerkelijke ervaringen van korter geleden. En zelfs als die pijn niet wordt gevoeld, is er reden om terug te kijken naar wat niet goed is gegaan. Juist daar waar mensen weten van zonde en falen en van genade moeten leven, moet het vanzelfsprekend zijn om het verleden onder ogen te zien. Daarom hebben we via de Handreiking herstel en verzoening de kerken aangesproken op hun verantwoordelijkheid en gemeenten gestimuleerd om te doen wat ze kunnen: mensen kans geven hun verhaal te vertellen, daarnaar luisteren, schuld erkennen, vergeving vragen, stappen zetten naar verzoening, zodat wonden kunnen helen. In een heel aantal gemeenten is dat gedaan. Dat heeft verdrietige én mooie momenten opgeleverd. Elders zijn eerste stappen gezet. Leden van de werkgroep die daarvoor beschikbaar is, zijn er druk mee geweest. Het is ook geen proces dat klaar is. Op meer dan een handvol plekken wordt daar op dit moment nog aan gewerkt en ik schat in, dat echt nog niet alles in beeld is. Verzoening is nooit een gepasseerd station, maar de corebusiness van de kerk’.
“Iedere maand reis ik weer af naar Amersfoort voor een paar uur vergaderen; dat is, bidden, luisteren, geluiden opvangen, wegen, samenvatten, richting zoeken en af en toe een besluit nemen. Ik kom altijd tegelijk gesterkt en bekaf weer terug naar huis.” Maaike Harmsen
Missie en Kerkorde
Het tweede hoofdonderwerp waar de regiegroep mee bezig is, betreft de vraag: wat voor kerk willen we zijn en hoe willen we in de herenigde kerk met elkaar omgaan? Ad de Boer: ‘Een aantal wijze mensen op kerkrechtelijk gebied uit beide kerken vormt de WTK: de Werkgroep Toekomstige Kerkorde, die de regiegroep adviseert. Zij zijn hard bezig om een nieuwe kerkorde te maken waarin de grondlijnen van de huidige kerkordes van beide kerken worden doorgetrokken en geactualiseerd. Dat lijkt taai, juridisch werk en natuurlijk moet je daar wel van houden, maar het werk heeft diepe geestelijke wortels: ten diepste gaat het in de kerkorde om afspraken die de kerken maken om de vrede te dienen, om kerkleden recht te verschaffen en om elkaar als kerken te helpen om in het spoor van Jezus Christus te blijven’.
Eerste versie nieuwe Kerkorde gereed begin 2019
Naar verwachting staat begin 2019 een eerste globale versie van de nieuwe kerkorde in de steigers en gaat de WTK daarover met anderen sparren: eerst in de kring van kerkrechtkenners, ook van buiten GKv en NGK ‘want de herenigde kerk wil geen kerk op een eiland zijn’. Daarnaast en daarna wordt gekeken naar mogelijkheden om het gesprek over de hoofdlijnen van de kerkorde binnen GKv en NGK breder te voeren. ‘Natuurlijk moet er eerst binnenskamers kerkordelijk spitwerk worden verricht. En het is nog zoeken naar de goede vorm en het goede moment om commentaar op de concept kerkorde in de kerken op te halen en daar onze winst mee te doen. Het is echt ‘werk in uitvoering’. Maar uitgangspunt is, dat de regiegroep en de WTK niet in een isolement willen werken, maar de kerken willen betrekken bij ons werk’.
Predikanten en kerkleden zijn aan het werk gezet rond hun verlangen naar de herenigde kerk
Samen de contouren schetsen van de herenigde kerk
De regiegroep beseft dat met een kerkorde niet echt de harten van de kerkleden gewonnen worden. ‘Hoe belangrijk ook, dat blijft toch iets voor de geïnteresseerden. Daarnaast zijn we daarom bezig met het schetsen van de contouren van de herenigde kerk op zo’n manier dat kerkleden van alle leeftijden dat kunnen pakken en aan het gesprek daarover kunnen meedoen. In dat stuk moet te proeven zijn wie we als kerken willen zijn en waar we naar verlangen, als het om de herenigde kerk gaat: wat zijn onze gereformeerde roots, waar staan we vandaag en naar welke toekomst zijn we als kerk van Jezus Christus onderweg? We hopen daarmee ook kerkleden voor wie het kerkverband heel ver weg is en voor wie de hereniging van twee kerkverbanden nauwelijks leeft, te kunnen aanspreken’. Ook van dit stuk geldt dat de Regiegroep dat niet vanuit een ivoren toren wil schrijven, maar gebruik wil maken van de wijsheid en de visie van kerkleden. ‘Daarom hebben we in de afgelopen weken gesprekken gevoerd met een kleine veertig predikanten en andere kerkleden, waar naar hartenlust is getekend, gedroomd en gediscussieerd over de herenigde kerk. Daarmee doen we onze winst. We hopen dat de tekst begin 2019 klaar is en dat we die mee kunnen nemen, als we in de eerste helft van het nieuwe jaar als regiegroep het land in gaan om actief het gesprek met kerkleden te zoeken’.
De regiegroep wil niet de idee laten postvatten dat de herenigde kerk een ‘product van de tekentafel’ is. ‘God bouwt zijn kerk, Jezus vergadert zijn gemeente, al vele eeuwen. Wij sluiten aan in de lange stoet van “heiligen en twijfelaars”, zoals Kees Kraaijenoord zingt in zijn op Hebr. 11 geïnspireerde lied Houd vol. God heeft het fundament gelegd: Jezus Christus, maar in één adem voegt Paulus in 1 Cor. 3 daaraan toe dat wij vervolgens op dat fundament moeten bouwen en dat het er op aan komt hoe we dat doen’.
Organisatie en ondersteuning
Het derde spoor dat we volgen is dat van organisatie en ondersteuning. De GKv kent deputaatschappen, de NGK kent commissies en kerkelijke instellingen voor allerlei werkvelden: voor de dingen die lokale kerken niet in hun eentje kunnen – zoals de predikantsopleiding, dovenpastoraat, het meldpunt seksueel misbruik, contact met de overheid en met andere kerken – en voor de ondersteuning van plaatselijke gemeenten: toerusting, jeugdwerk, missionair/diaconale ondersteuning, hulp bij problemen in de gemeenten etc. ‘We hebben als regiegroep per werkveld deze deputaatschappen en commissies gestimuleerd elkaar op te zoeken om te bekijken wat ze samen kunnen doen. Daar komen enthousiaste reacties op: hé, we doen eigenlijk hetzelfde, waarom zouden we dubbel werk verrichten? Of: hé, jullie doen dat een slag anders of heel anders dan wij; daar kunnen we wat van leren. Een aantal van deze ‘koppels’ is al bezig om een gemeenschappelijke visie op hun werkveld te ontwikkelen. Sommige komen met een gemeenschappelijk rapport naar GS en LV. Anderen zijn daar nog niet aan toe, maar zien al wel hoe samenwerking tot versterking kan leiden. In 2019 horen we daar vast meer van’.
Voorbereiding synode en landelijke vergadering 2020
Onder dit kopje valt ook de voorbereiding van de GKv-synode en de Landelijke Vergadering van de NGK in 2020: een belangrijk tussenstation op weg naar hereniging. ‘Beide kerken kennen daarvoor eigen voorbereidingsclubs, maar die hebben de regiegroep gevraagd hen daarin te ondersteunen. Daar is best reden voor, want een flink deel van de stukken voor deze kerkelijke vergaderingen zal direct of indirect samenhangen met het herenigingsproces. Dan is de vraag: Hoe ga je al die rapporten en voorstellen behandelen? Ieder apart, alles samen of ga je voor een mix? Daar moeten we nu al over nadenken. Ingewikkeld – hoe doe je dat logistiek allemaal? – maar ook uitdagend’.
“‘Vrijdag weer Regiegroep’. Ik heb er altijd zin in. Dit team, deze kring. Samen in gebed. Bewust van hoe beperkt we zijn. Acht mensen in een zaaltje – zouden wij de regie hebben? Maar ook bewust van de grote dingen die we mogen mee-maken. Signalen uit kerken: het leeft, het beweegt, er is verlangen. Dat motiveert om aan te pakken!”
Rob Vreugdenhil
Communicatie en draagvlak
Ten slotte de vierde lijn: communiceren met de kerken. ‘De beweging van GKv en NGK naar elkaar is opgekomen uit de plaatselijke kerken. Het is zaak om hen blijvend bij het herenigingsproces te betrekken’, zegt Ad de Boer. ‘We proberen zo open en zo breed mogelijk te communiceren over wat we doen en over alles wat met de hereniging – plaatselijk en landelijk – te maken heeft. De maandelijkse nieuwsbrief heeft 1800 abonnees en de highlights eruit staan in veel kerkbladen’. Maar communicatie is voor de regiegroep geen eenrichtingsverkeer. ‘De WTK heeft vroeg in het kerkordelijke proces met een gevarieerd samengestelde groep predikanten en andere kerkleden uit de NGK een gesprek gehad, waarin hoop en verwachting, zorg en twijfel zijn gedeeld. We hebben als regiegroep recent met drie groepen predikanten en kerkleden uit de breedte van beide kerken gebrainstormd over de contouren van de nieuwe kerk. We merken elke keer dat wij daardoor een beter beeld krijgen van wat er leeft en dat de mensen die we ontmoeten zich sterker betrokken voelen. Als gemeenten uit NGK en GKv hun zorgen met ons willen delen gaan we naar hen toe en in 2019 hopen we wat meer systematisch het land in te gaan’.
De regiegroep in vergadering
De leden van de regiegroep zitten maandelijks een dag bij elkaar. ‘Met het voorbereiden daarvan en het uitwerken van wat we besluiten is het een pittige klus, zeker voor de anderen die, anders dan ik, dat naast hun gewone werk en nog andere kerkelijke klussen moeten doen. Maar het is mooi werk: pionieren in onbekend terrein en vooral: betrokken zijn bij het werk dat God doet in het helen van wat gescheurd is’.
“Als jongste lid van de Regiegroep verwachtte ik dat het moeilijk zou zijn om echt een eigen relevante, inhoudelijke en constructieve inbreng te hebben met impact op het werk van de Regiegroep. In het eerste jaar van ons werk bleek dit erg mee te vallen: er wordt binnen de Regiegroep erg goed naar elkaar geluisterd, en gestreefd naar gezamenlijkheid in de besluitvorming. Hopelijk zullen deze verdraagzaamheid en harmonie inspirerend zijn voor de kerken nu en na de hereniging!” Pieter Dirk Dekker
In een groot aantal GKv- en NGK-gemeenten is op zondag 4 november gebeden voor de eenheid van christenen en kerken, onder meer voor het proces van hereniging van GKv en NGK. Aan de hand van onder meer Joh. 17:20-23 (Jezus’ gebed om eenheid), 1 Cor. 3:10-17 (Jezus Christus is het fundament), 1 Cor. 12:21 (Het oog kan niet tegen de hand zeggen: ik heb je niet nodig), Fil. 2:4 (Let niet alleen op je eigen belang, maar ook op dat van anderen) en Ezra 3:11-13 (Juichen én huilen bij de nieuwe tempel) stonden voorgangers in hun preek stil bij de eenheid van de kerk van Christus en over wat het zoeken daarvan aan moois én moeilijks meebrengt.
In een aantal gemeenten werd voorafgaand aan de preek of de voorbede de korte film vertoond die de Regiegroep heeft laten maken over de hereniging van beide kerken. In andere gemeenten werd de keus gemaakt om dat niet te doen. De redenen daarvoor waren divers: men vond de film te lang voor vertoning in de dienst of de dienst was sowieso al vol. Soms hadden voorgangers of kerkenraden inhoudelijke moeite met het filmpje: ‘De toonzetting was emotioneel en was over vroeger. De meeste gemeenteleden hebben geen idee waar het over gaat’ en ‘Het lijkt alsof de kerkgangers verplicht pijn moeten voelen, terwijl de meesten dat niet zo beleven. Dat kan een vervreemdend effect hebben’. Op Facebook reageerde iemand: ‘Eenheid, natuurlijk. Maar niet exclusief tussen deze twee kerken, maar breder…. Geen dwangmatige organisatorische eenheden van kerkverbanden, maar geestelijke eenheid tussen kerken in veel breder perspectief’.
Daarnaast waren er ook positieve reacties op het filmpje: ‘Hartverscheurend mooi’, ‘Heel indrukwekkend’, ‘Ik raakte er door ontroerd. Mooie beelden, woorden van verlangen’, ‘Prachtig gedaan. Ik hield het niet droog’, ‘Ontroerend mooi: “We zijn niet hetzelfde maar maak ons één”.’ Regiegroeplid Rob Vreugdenhil liet het filmpje aan zijn catechisanten zien. Op Twitter meldde hij: ‘Reactie o.a. over uitbeelding van de breuk: “wel overdreven heftig verfilmd hoor”. Inderdaad, ze kunnen zich totaal niet voorstellen hoe heftig het in de jaren 60 geweest is.’
Filmpje nog keer zien? Klik hier. Natuurlijk kunt het filmpje ook laten zien tijdens andere samenkomsten, zoals Bijbelkringen en catechisatielessen.
In totaal is het filmpje via YouTube en Vimeo ruim 7200 keer bekeken. Daarbij zijn de kerkgangers die de film via vertoning in de kerk bekeken niet meegerekend.
Plaatselijke samenwerking; is dat nu echt nodig? Sommige gemeenten voelen zich door het herenigingstraject van GKv en NGK onder druk gezet: Moeten we nu per se plaatselijk één gemeenten worden? Het verschijnen van een handreiking over plaatselijke samenwerking lijkt dat nog eens te versterken. Maar die Handreiking legt nergens de verplichting op tot plaatselijk samengaan van een GKv- en NGK-gemeente. ‘Er moet niks.’ Wel wil de regiegroep de gemeenten oproepen met elkaar te onderzoeken wat de mogelijkheden en onmogelijkheden zijn op dit gebied. Ga met elkaar in gesprek hoe je samen God kunt dienen.
Voor zo’n gesprek op hartniveau biedt de Handreiking een aantal bouwstenen. Met behulp van de bouwstenen ontdek je gezamenlijk de voors en tegens van een plaatselijke toenadering tot elkaar. Een goed gesprek, in de breedte van de gemeente, liefst samen met de ‘andere’ gemeente, kan tot verschillende conclusies leiden, maar zal altijd bijdragen aan bewuster en gemotiveerder gemeente-zijn.
Naast deze bouwstenen geeft de handreiking nog veel meer tips. Bijvoorbeeld over hoe je elkaar beter kunt leren kennen, welke eerste stappen je daarin kunt zetten, tot hoe je concreet vorm kunt geven aan samen één gemeente vormen.
De tips die in de handreiking staan, gaan vergezeld van praktijkvoorbeelden uit verschillende gemeenten. Zo krijg je een goed beeld van wat mogelijk is en wat goed zou kunnen passen bij je eigen gemeente. Ook staat de handreiking stil bij eventuele valkuilen. Wat kun je beter niet doen en waar moet je aan denken wanneer je samen onderweg wilt gaan?
Plaatselijke samenwerking vraagt om maatwerk. Dat betekent dat de verschillen wat betreft samenwerking tussen verschillende plaatsen groot kunnen zijn. Daar waar de ene plaats besluit tot volledig samengaan, kan een andere plaats besluiten twee aparte gemeenten te blijven. Voor beide vormen en voor alles daar tussenin is ruimte.
Heb je vragen, of wil je advies over de situatie in je eigen plaats en/of gemeente? Stuur dan een mail naar regiegroep@ngk.gkv.nl.
‘U bent gereformeerder dan gedacht, wat een fijne en mooie dienst.’ Een reactie die dominee Kees de Groot (NGK Nunspeet) na afloop van een eredienst wel eens krijgt van een bezoeker van vrijgemaakte huize. ‘Elkaars diensten meemaken en elkaars predikanten beluisteren, laat vooroordelen sneuvelen,’ ervaart De Groot.
ds. Kees de Groot
Vooral in regio’s waar geen gemeenten van het andere kerkverband zijn, kunnen er vooroordelen bestaan over de ander. Alleen door te ervaren hoe de ander is, kan dit veranderen. ‘Mensen komen soms wel eens met een bepaalde schroom binnen,’ vertelt De Groot, ‘Die schroom verdwijnt wanneer ze merken dat ook hier het Woord wordt verkondigd en dat er niks mis is met die verkondiging.’ De Groot vindt het belangrijk dat GKv- en NGK-gemeenten elkaars predikanten over en weer uitnodigen voor te gaan in de dienst. En daaraan wil hij zelf ook graag bijdragen. Zo zou hij bijvoorbeeld wel een keer willen voorgaan in Hardenberg of Ommen en voor een weekend naar Middelburg staat hij ook open. ‘Elkaar ontmoeten, horen, zien en spreken rondom het Woord, zo bouw je wat persoonlijks op.’ En dat is wat De Groot betreft de basis waarop je verder kunt met elkaar.
De Kruiskerk (GKv) in het Friese Haulerwijk ziet daar ook het belang van in. Voor de komende periode heeft de gemeente die 175 leden telt, verschillende NGK-predikanten uitgenodigd om voor te gaan in de dienst. In haar directe omgeving kent de Kruiskerk geen NGK-kerk waardoor samenwerking op plaatselijk niveau geen optie is. Om toch het herenigingsproces mee te ervaren vroegen zij ds. J. Ebbers (NGK Steenwijk) en ds. J. uit de Bosch (NGK Heerenveen) – de twee meest naburige NGK-predikanten- om een aantal keren bij hen voor te gaan. ‘Voor veel mensen in onze gemeente is het herenigingsproces een ver-mijn-bed-show,’ vertelt preekvoorziener en kerkenraadslid Willem Schaaij. ‘Door deze predikanten uit te nodigen hopen we het dichterbij de mensen te brengen.’ Schaaij denkt niet dat de diensten heel anders zullen uitpakken. “Ook al zou het anders zijn, dat maakt niet uit. Ik vind het meest belangrijk dat je beseft dat er meer gelovigen zijn dan alleen in je eigen kerk en dat je ook hen nodig hebt.”
Predikant uitnodigen Wilt u ook een predikant uitnodigen voor een preekbeurt in uw gemeente? Kijk dan op onze website www.onderwegnaar1kerk.nl/preekvoorziening. Hier vindt u informatie over predikanten van de GKv en NGK.
Voormalig vrijgemaakte predikant Bas van Zuijlekom is bevestigd in SamenwerkingsGemeenteAlexanderpolder (Nederlands Gereformeerd en Christelijk Gereformeerd)
Op 28 oktober 2018 is Ds. Bas van Zuijlekom in de SGA gemeente in Rotterdam bevestigd als predikant. Sinds 2017 was de gemeente vacant. Ds. van Zuijlekom was voorheen Vrijgemaakt predikant op Rotterdam-Zuid en gaat nu over naar de samenwerkingsgemeente in Alexanderpolder. Hij is als predikant officieel overgegaan naar de Nederlands Gereformeerde kerken.
Stap in eenwording “Ik zie veel mensen overstappen van het ene naar het andere kerkgenootschap op het moment dat ze verhuizen. Dat is voor mij een teken van eenwording. Tijdens dit proces realiseerde ik me, dat het goed is als predikanten die flexibiliteit ook kunnen hebben,” aldus Bas van Zuijlekom. “Ik was gewend in een samenwerkingsgemeente (GKv/CGK) te werken, maar de SGA is van een andere samenstelling.”
“We kwamen in een speciale situatie terecht toen we uiteindelijk voor ds. van Zuijlekom kozen,” geeft de kerkenraadsvoorzitter Bas van Ieperen aan.” Iets wat we nog niet vaker aan de hand gehad hadden en naar ons idee nieuw is in het kerkelijk landschap. We ervaren dat God ons geleid heeft naar elkaar, maar daarna moesten de kerkelijke wegen nog wel bewandeld worden.” Met medewerking van de landelijke commissie van de Nederlands Gereformeerde kerken en de vergadering van de NG kerken in dezelfde regio kon ds. van Zuijlekom versneld overgaan naar de NGK. “Wat ons betreft inderdaad een mooie stap in het kader van eenheid”, geeft Van Ieperen aan.
De in de NGK geldende procedure voor de overgang van predikanten van andere kerken naar de NGK wordt binnen de NGK als behoorlijk zwaar beleefd – sommigen spreken over ‘een hordenloop’ – zeker nu NGK en GKv onderweg zijn naar hereniging. Mede daarom onderzoeken het GKv-deputaatschap en de NGK-commissie voor kerkelijk eenheid de mogelijkheid van wederzijdse beroepbaarheid van predikanten uit beide kerken.
Bijzondere procedure Na het vacant worden van de SGA is, na rijp beraad, besloten een ongebruikelijke weg in te slaan voor het invullen van de vacature. Geen standaard beroepingsprocedure, maar een profielschets van de gemeente en de vraag aan predikanten aan te geven of zij zich geroepen voelen voor deze gemeente en aan te geven hoe zij hun bijdrage hieraan kunnen geven. “We hebben Gods leiding gezocht en ervaren,” geeft Jaantje van Ginkel (voorzitter beroepingscommissie) aan. “We zijn als commissie gestart met het nadenken over de roeping van David, waarbij we ons realiseerde dat hij niet de voor de hand liggende kandidaat was in de ogen van de profeet Samuel die op zoek was naar een koning voor het land. Toch wees God Samuel uiteindelijk op David, na eerst 7 van zijn oudere broers niet aan te wijzen. Zo zijn wij dit proces ook open ingegaan. Open voor de onverwachte kandidaat. De keuze voor een vrijgemaakte predikant hadden we absoluut niet voorzien. “
In het kader van de hereniging van de kerken GKv en NGK, heeft de Regiegroep die dit proces voorbereidt, een korte film (3,50 min) laten maken. Dit filmpje is bedoeld voor alle gemeenten van GKv en NGK en wil het verlangen dat beide kerken drijft verwoorden en onder de aandacht brengen.
De Regiegroep heeft alle gemeenten gevraagd de korte film in de dienst van zondag 4 november te laten zien om bekendheid te geven aan het proces. Deze zondag wordt er in veel kerken stilgestaan bij en gebeden voor kerkelijke eenheid. Zo willen we God samen danken voor wat er al plaatselijke gebeurt en bidden voor de voortgang van de hereniging.
Het filmpje vertelt het verhaal van onze kerken, hoe ze uit elkaar gingen, maar ook elkaar weer aan het vinden zijn.