Auteur: Maaike Archief

Zondag 3 november wordt een bijzondere dag binnen onze kerken. Aan alle kerkenraden (GKv en NGK) is gevraagd om op die zondag in de kerkdienst te bidden voor kerkelijke eenheid. Daarbij bidden we in het bijzonder voor het herenigings- en eenwordingsproces van de GKv en NGK.

Speciaal voor deze bijzondere zondag stelt de Regiegroep materiaal beschikbaar dat u kunt gebruiken in de dienst. Hieronder vindt u daarvan een overzicht.

Gebedspunten
De Commissie voor Contact en Samenspreking van de NGK en deputaten Kerkelijke Eenheid van de GKv laten een brief uitgaan naar alle kerkenraden en predikanten van NGK en GKv waarin zij verschillende gebedspunten aandragen voor zondag 3 november.
Brief met gebedspunten

Korte film
In het kader van de hereniging van de kerken GKv en NGK, heeft de Regiegroep een korte film (3.50 min) laten maken. Dit filmpje is bedoeld voor alle gemeenten van GKv en NGK en wil het verlangen dat beide kerken drijft verwoorden en onder de aandacht brengen.

Wij willen u vragen deze korte film in de dienst van zondag 3 november te laten zien om bekendheid te geven aan het proces. Wilt u het filmpje op een rustig moment in de dienst willen laten zien? Bijvoorbeeld voor het gebed of voor de preek? Op die manier komt hij het beste tot zijn recht. Nog een tip: het filmpje is het beste te zien wanneer de lichten in de zaal gedimd of uit zijn.

Ter introductie van de korte film zou u het volgende kunnen zeggen:

Sinds eind 2017 jaar wordt er gewerkt aan een landelijke hereniging van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt en de Nederlands Gereformeerde Kerken. De regiegroep die deze hereniging voorbereidt, heeft een korte film gemaakt waarin het verlangen naar één kerk wordt uitgedrukt. De film vertelt op een bijzondere manier het verhaal van onze kerken, hoe ze uit elkaar gingen, maar ook elkaar weer aan het vinden zijn. 

Natuurlijk kunt u het filmpje ook bij andere gelegenheden laten zien: catechisatie, gespreksgroepen, gezamenlijke activiteiten van kerkenraden/gemeenten van GKv en NGK etc. Ook kunt u het delen via sociale media.

Film downloaden

Film (korte versie voor in de kerkdienst) downloaden

Lees- en voorbeeldpreken
Vier predikanten hebben preken gemaakt met als thema eenheid. Elke preek belicht een ander aspect van kerkelijke eenheid en put uit een ander Bijbelboek. Hieronder vindt u de verschillende preken met begeleidend materiaal. Ze zijn goed bruikbaar als leespreken, als er geen predikant beschikbaar is.

Ook kunnen predikanten deze preken als voorbeeldpreek gebruiken en naar eigen inzicht aanpassen of op basis van de tekst en met behulp van de lijnen in de preek een eigen preek maken.

Omgaan met pijn door verdeeldheid
De preek van ds. Fritz Krüger (NGK Dronten) over Genesis 44-45 is in eerste instantie geschreven voor een gezamenlijke dienst; er is een tweede versie voor een niet-gezamenlijke dienst. In deze preek is aandacht voor de vraag hoe we omgaan met de pijn door de verdeeldheid binnen het kerkgezin van Christus.
Preek Genesis 44-45 – gezamenlijke dienst
Preek Genesis 44-45 – niet-gezamenlijke dienst
Begeleidende Powerpoint

Het wonder van groeiende eenheid
Ds. Arend de Braak (GKv Sint-Jansklooster-Kadoelen) laat vanuit Rechters 13 zien dat God, ondanks onze zonde, in zijn genade wonderen geeft. Ook het wonder van groeiende eenheid. Bij deze preek is een korte exegetische schets, bedoeld voor predikanten die dit zelf willen uitwerken tot een preek in eigen stijl.
Preek Rechters 13
Preekschets Rechters 13
Begeleidende Powerpoint

Ruimte geven aan verschillende gevoelens rondom samengaan
In zijn preek n.a.v. Ezra 3 wil ds. Jaco Weij (NGK Rijssenhout) ruimte geven aan de verschillende gevoelens die er kunnen zijn bij het samengaan van NGK en GKv: verdriet èn vreugde om geestelijk herstel.
Preek Ezra 3
Begeleidende Powerpoint

Spreken over kerkelijke eenheid
Met de beeldspraak van het ene fundament en de verschillende bouwmaterialen (1 Kor.3) laat ds. Rob Vreugdenhil (GKv Capelle aan den IJssel Zuid/West) zien dat we anders over kerkelijke eenheid kunnen spreken dan in het verleden gedaan is.
Preek 1 Korinthiërs 3
Voorbeeldgebed passend bij deze preek
Begeleidende Powerpoint

Preek gebruikt? Laat het ons weten
Het wordt op prijs gesteld als u per e-mail laat weten wanneer en waar een preek gelezen is. De mailadressen vindt u in de preken.

Lied
Kerklied-tekstschrijver en dichter Ria Borkent heeft speciaal voor de gezamenlijke avonddienst op 11 november 2017 een lied geschreven. Dit lied is ook erg toepasselijk voor de dienst van zondag 3 november. Het lied is vrij te downloaden en te gebruiken.
Lied ‘Schepper van het geheel’ in pdf-formaat
Lied ‘Schepper van het geheel’ in ppt voor op de beamer
Lied ‘Schepper van het geheel’ in ppt voor op de beamer (met kleurrijke achtergrond)
Muziekbestand om de melodie te beluisteren

Zondag 4 november willen we stilstaan bij kerkelijke eenheid. Aan alle kerkenraden (GKv en NGK) is gevraagd om op die zondag in de kerkdienst te bidden voor kerkelijke eenheid. Er zijn nu ook leespreken beschikbaar die passen bij dit thema.

Vier predikanten hebben een preek voorbereid/bewerkt die gebruikt kan worden in de dienst van zondag 4 november. Predikanten kunnen deze preken ook als voorbeeldpreek gebruiken en naar eigen inzicht aanpassen of op basis van de tekst en met behulp van de lijnen in de preek een eigen preek maken.

Omgaan met pijn door verdeeldheid
De preek van ds. Fritz Krüger (NGK Dronten) over Genesis 44-45 is in eerste instantie geschreven voor een gezamenlijke dienst; er is een tweede versie voor een niet-gezamenlijke dienst. In deze preek is aandacht voor de vraag hoe we omgaan met de pijn door de verdeeldheid binnen het kerkgezin van Christus.
Preek Genesis 44-45 – gezamenlijke dienst
Preek Genesis 44-45 – niet-gezamenlijke dienst
Begeleidende Powerpoint

Het wonder van groeiende eenheid
Ds. Arend de Braak (GKv Sint-Jansklooster-Kadoelen) laat vanuit Rechters 13 zien dat God, ondanks onze zonde, in zijn genade wonderen geeft. Ook het wonder van groeiende eenheid.
Bij deze preek is een korte exegetische schets, bedoeld voor predikanten die dit zelf willen uitwerken tot een preek in eigen stijl.
Preek Rechters 13
Preekschets Rechters 13
Begeleidende Powerpoint

Ruimte geven aan verschillende gevoelens rondom samengaan
In zijn preek n.a.v. Ezra 3 wil ds. Jaco Weij (NGK Rijssenhout) ruimte geven aan de verschillende gevoelens die er kunnen zijn bij het samengaan van NGK en GKv: verdriet èn vreugde om geestelijk herstel.
Preek Ezra 3
Begeleidende Powerpoint

Spreken over kerkelijke eenheid
Met de beeldspraak van het ene fundament en de verschillende bouwmaterialen (1 Kor.3) laat ds. Rob Vreugdenhil (GKv Capelle aan den IJssel Zuid/West) zien dat we anders over kerkelijke eenheid kunnen spreken dan in het verleden gedaan is.
Preek 1 Korinthiërs 3
Voorbeeldgebed passend bij deze preek
Begeleidende Powerpoint

Preek gebruikt? Laat het ons weten
Het wordt op prijs gesteld als u per e-mail laat weten wanneer en waar een preek gelezen is.  De mailadressen vindt u in de preken.

Wat kunnen gemeenten plaatselijk doen om de eerste contacten te leggen? Hoe kun je de kennismaking verdiepen? Moeten een GKv- en een NGK-gemeente in een bepaalde plaats, straks één gemeente worden?

Met de Handreiking Plaatselijke Samenwerking wil de Regiegroep laten zien wat er voor gemeenten mogelijk is, ongeacht waar gemeenten zich in het proces van samenwerking of eenwording bevinden.

Voor elke fase in het proces zijn er praktische tips en voorbeelden verzameld, die naar eigen inzicht en passend bij de plaatselijke situatie kunnen worden toegepast. De tips gaan vergezeld van praktijkvoorbeelden uit verschillende gemeenten.

De Handreiking Plaatselijke Samenwerking is bedoeld voor de plaatselijke gemeenten van GKv en NGK. Op 11 november 2017 spraken de landelijke vergaderingen van beide kerken gezamenlijk het verlangen uit om na een scheiding van vijftig jaar één kerkgemeenschap te gaan vormen.

Download hier de Handreiking Plaatselijke Samenwerking (pdf)
Wanneer u liever de Handreiking als losse pagina’s wilt downloaden, klik dan hier.

‘Allemaal prima, maar voor ons hoeft het niet zo…’
Dat gevoel kun je zomaar hebben. Mooi dat allerlei gemeenten elkaar weer vinden, maar niet elke kerk hoeft daar toch mee bezig te gaan? Gaan we terug naar een opgelegde eenheid? Moeten we samengaan met een gemeente die zo anders is? Er kunnen redenen zijn om niet al te hard te werken aan eenheid met een gemeente in de buurt. Misschien zijn het vooral gevoelens. Neem het in ieder geval serieus.

Neem als kerkenraad de leiding om er een geestelijk gesprek over te hebben. Zo’n gesprek kan uitkomen op de conclusie dat een ‘low-level eenheid’ het beste is. Je kunt ook verrast worden door andere conclusies. Als de zoekvraag maar is: Wat dient Gods koninkrijk het meest? Voor zo’n gesprek over voors en tegens van plaatselijke eenheid geeft de Regiegroep een paar bouwstenen. Deze bouwstenen zijn opgenomen in de Handreiking Plaatselijke Samenwerking, maar kunnen ook als losse pdf worden gedownload.

Bouwstenen voor een gesprek

De opening van het nieuwe studiejaar aan de Theologische Universiteit in Kampen op 3 september stond in het teken van de integratie van de predikantsopleidingen van GKv en NGK. Vanaf 1 augustus is er sprake van een gezamenlijke predikantsopleiding van beide kerken, nadat daar bij de breuk van vijftig jaar geleden een eind aan kwam. Voorzitter Ben Vreugdenhil van de Nederlands Gereformeerde Predikantenopleiding sprak van ‘een gezamenlijke nieuwe start van het theologisch onderwijs voor de beide huizen van de vrijmaking’ en koppelde de gezamenlijke opleiding nadrukkelijk aan het proces van hereniging van GKv en NGK. ‘Dat proces heeft ons als opleidingen een geweldige impuls gegeven. Tegelijk is de hereniging van de opleidingen ook weer een relevante stap op de weg van hereniging van de beide kerken’.

NGK: ‘bescheiden, vrij, kritisch en vrolijk’
Tot nog toe had de NGK een kleine eigen predikantsopleiding in de vorm van een 20%-aanvulling op het vakkenpakket van de Theologische Universiteit van de CGK in Apeldoorn. Nadat de CGK-synode de stekker uit het project van een Gereformeerde Theologische Universiteit van CGK, GKv en NGK trok, wendde de NGK de steven naar Kampen. Op 13 juni 2018 nam de Nederlands Gereformeerde Predikantenopleiding (NGP) afscheid van Apeldoorn. Bij die gelegenheid hield NGP-docent dr. Ad van der Dussen een afscheidscollege, waarin hij de NGK typeerde aan de hand van de woorden bescheiden, vrij, kritisch en vrolijk. Tekst van zijn afscheidscollege is hier te vinden.

Integratie onderwijs en docenten

De voormalige NGP-docenten zijn nu verbonden aan de gezamenlijke predikantsopleiding van de Theologische Universiteit in Kampen. Het betreft:

Ad van der Dussen – Systematische theologie. Dat is het vak dat vroeger dogmatiek heette en gaat over de inhoud van het christelijk geloof. Daarin is onder meer aandacht voor de afstand die mensen kunnen ervaren tussen wat ze in de Bijbel lezen en hun eigen (geloofs)beleving en ervaring.

Jaap Dekker –Oude Testament. Daarnaast bezet hij als bijzonder hoogleraar de Henk de Jong-leerstoel ‘Bijbelonderzoek en christelijke identiteit’.

Kees de Groot – Homiletiek (studenten leren preken), catechetiek (wat en hoe laat je jongeren leren?) en liturgiegeschiedenis.

Peter Strating – Praktische theologie. Daarin wordt de theologische bezinning gekoppeld aan vragen die vanuit de praktijk van het gemeentelijk leven opkomen.

Daniël Timmerman – Kerkgeschiedenis. Hij is ook betrokken in een onderzoeksproject over het getijdengebed.

Peter van Veen – Onderwijscoördinator/onderwijskundige.

 

Studenten theologie
Naast hun onderwijs en onderzoek in Kampen zijn Dekker, De Groot, Strating en Timmerman tevens gemeentepredikant in de NGK. Ook blijven ze de komende jaren betrokken bij de begeleiding van zeven studenten die nog studeren onder de ‘oude NGP-bedeling’ van vóór de integratie in Kampen. Voor het nieuwe studiejaar 2018/2019 schreven zich vier nieuwe NGK-studenten in. In totaal staan er aan de Theologische Universiteit in Kampen 142 studenten ingeschreven, aan de Theologische Universiteit in Apeldoorn 132 studenten.

Bestuurlijke integratie
Behalve van onderwijskundige integratie is er aan de TUK ook sprake van bestuurlijke integratie van de NGK in het vanouds GKv-instituut. NGP-voorzitter drs. Ben Vreugdenhil is (als waarnemer) lid van de Raad van Toezicht, dr. Geert van Dijk is (eveneens als waarnemer) lid van het curatorium. Ondanks het feit dat er formeel sprake is van een waarnemerschap, is er volgens Vreugdenhil sprake van volwaardige participatie van NGK-zijde in de TUK. De statuten van de universiteit staan een gewoon lidmaatschap nog niet toe. Daarover moet de volgende GKv-synode beslissen. NGP-bestuurslid dr. Jacqueline van Muijlwijk-Koezen maakt deel uit van de strategische werkgroep die nadenkt over de toekomst van de TUK.

Openingsrede mr. Leendert Verheij
Bij de opening van het nieuwe academisch jaar op 3 september in Kampen werd de openingsrede uitgesproken door mr. Leendert Verheij, tot voor kort voorzitter van het Gerechtshof in Den Haag en op tal van vlakken actief in de NGK. In zijn toespraak deed hij een beroep op de Theologische Universiteit om predikanten bijscholing aan te bieden op het gebied van schepping en wetenschap. Zijn toespraak ‘Domineesfabriek of Seminarie? En welke plaats krijgt de wetenschap?’ is hier te lezen. 

 

Verdriet, onrecht, bitterheid; gevoelens die zomaar weer boven kunnen komen bij het herenigingsproces van onze kerken. Soms kunnen deze gevoelens weggenomen worden, doordat mensen zich met elkaar verzoenen of doordat dingen uit het verleden recht worden gezet. Maar er zijn ook gevallen waarbij dit niet meer mogelijk is. Speciaal daarvoor komt er een nieuwe kruik.

De werkgroep Verzoening & Recht, samengesteld vanuit de Commissie voor Contact en Samenspreking en het Deputaatschap Kerkelijke Eenheid, stelt de kruik beschikbaar voor mensen die hun verhaal van onherstelbaar verdriet kwijt willen. Het gaat om verdriet als gevolg van de breuk in de jaren zestig. Op 11 november 2017 (tijdens de eerste gezamenlijke vergadering van de kerken) werd ook een kruik gebruikt waarin symbolisch de tranen uit het verleden werden opgevangen. Deze werd verzegeld, maar er lijkt nog steeds behoefte aan het opschrijven van pijn en verdriet uit het verleden.

De eerste kruik werd gevuld op 11 november. Op deze dag dachten de deelnemers na over het verleden en wat dat met hen deed. Ze deelden hun verhaal met de ander en vroegen zich af: Kan er recht worden gedaan, is er verzoening nodig of kan de ervaring alleen nog bij God gebracht worden, omdat er door mensen niets meer is op te lossen?  In dat laatste geval schreven ze hun ervaring op een papier dat ze in een grote kruik stopten. Deze werd daarna gesloten en verzegeld.

‘Vang mijn tranen op in uw kruik’
De kruik staat symbool voor de pijn en tranen van dingen die gebeurd zijn, maar die niet meer op te lossen zijn. Dit symbolisch opvangen van de vergoten tranen verwijst naar Psalm 56:9-12: “Mijn omzwervingen hebt u opgetekend, vang mijn tranen op in uw kruik. Staat het niet alles in uw boek?”

Vanaf 1 september 2018 vormen de Nederlands Gereformeerde Kerk en de Gereformeerde Kerk vrijgemaakt te Heerde – Epe een samenwerkingsgemeente. Na een landelijk kerkelijk conflict in de jaren zestig zijn beide kerken (landelijk en plaatselijk) gescheiden opgetrokken, maar daar komt in Heerde nu een einde aan.

De afgelopen jaren zijn er steeds meer dingen gezamenlijk opgepakt, zoals het jeugdwerk, de middagdiensten, gezamenlijk kerkenraadsoverleg, etc. “Zo konden we aan elkaar wennen en elkaar opnieuw vinden”, volgens Klaas Harink, de voorzitter van de gezamenlijke kerkenraad. ‘We beseften dat gescheiden optrekken niet langer verantwoord was: we zijn broers en zussen van elkaar en willen samen God dienen en elkaar tot een hand en een voet zijn’.

In juni is er een verzoeningsdienst geweest, waarin spijt is betuigd voor de harde woorden die in het verleden tot elkaar zijn gesproken (zie impressie van deze dienst hieronder). Op zondag 2 september is tijdens de morgendienst het samengaan gemarkeerd. De beide kerken in Heerde-Epe die gezamenlijk zo’n 350 leden tellen, zullen vanaf die dag als één gemeente, onder één kerkenraad verder gaan als Verbindingskerk. “Deze naam is gekozen omdat we daarmee aangeven dat God een God is van verbinding: rondom het kruis van Jezus zijn we verbonden met Hem, met elkaar en met onze omgeving”. Ds. Richard Vervoorn en ds. Jaap Cramer zijn als predikanten aan die nieuwe gemeente verbonden.

HEERDE – REPORTAGE Zware woorden werden er gesproken eind jaren zestig rondom de breuk in de Gereformeerde Kerken. Ook in Heerde. Mensen raakten ‘gruwelijk beschadigd’. De vrijgemaakt-gereformeerden namen onlangs het initiatief tot een verzoeningsdienst met de Nederlands-gereformeerden waarin zij schuld beleden en waarin ze zich verootmoedigden voor hun ‘hardheid’. Zondag 3 juni 2018 was de gezamenlijke dienst.

De aula van scholengemeenschap De Noordgouw in Heerde loopt langzaam vol met kerkgangers. Mensen groeten vriendelijk. Verscheidene bezoekers zitten achterstevoren in gesprek met de mensen achter hen. Het orgel begint te spelen en de klanken van ‘O, leid mijn blindheid bij de hand’ begeleiden het geroezemoes. Tegen 9.30 uur worden er nog extra stoelen bijgezet. Een rood gordijn op het podium gaat open en een piano en ballonnen worden zichtbaar.

Dominee Jaap Cramer van de Gereformeerde Kerk vrijgemaakt leidt de dienst. Hij kondigt psalm 133 (Liedboek-versie) aan als eerste lied: ‘Zie toch hoe goed, hoe lieflijk is ‘t dat zonen –  van ‘t zelfde huis als broeders samenwonen. Een liefdeband houdt hen tezaam.’ Het wordt deze ochtend gezamenlijk gezongen door de leden van zowel de Nederlands Gereformeerde Kerk (NGK) als van de Gereformeerde Kerk vrijgemaakt (GKv). De twee plaatselijke kerken trekken al langere tijd gezamenlijk op in Heerde door gecombineerde diensten te houden. Op 1 september worden de twee kerken samengevoegd.

Maar eerst is er nog deze verzoeningsdienst. Jaap Cramer weet de betekenis daarvan helder uit te leggen aan de kinderen die voor even aan de gedekte avondmaalstafels mogen komen zitten. ‘We denken er vandaag aan terug dat onze kerk gescheurd is. Een deel van de mensen dacht dat dat moest. Nu zeggen we: “Dat had nooit mogen gebeuren en we hebben er spijt van.” Opa’s en oma’s kunnen nog last hebben van wat er toen gebeurde. Ze voelen zich er schuldig over, of verdrietig omdat tegen hen werd gezegd: “Ga maar weg”.’

Gruzelementen
Cramer preekt naar aanleiding van Exodus 32 waarin het volk Israël in de woestijn een gouden kalf maakt als Mozes de berg op is gegaan. Als Mozes terugkomt en ziet wat het volk heeft gedaan, smijt hij woedend de stenen met daarop Gods geboden op de grond. Het verbond ligt aan gruzelementen. Cramer komt gelijk to the point en draait niet om de hete brij heen: ‘Er is voor een kerk bijna geen mooier woord dan “verbinding”. Maar als de kerk breekt, is het woord net zo kapot als de stenen tafel. We breken Jezus. Hij is het Woord van God.’ En: ‘Alle zonden hebben dit gemeenschappelijk: het verbreekt de gemeenschap. Het maakt alles kapot.’

Cramer geeft ook een uitleg over de eigenschap van God dat hij ‘het derde en vierde geslacht laat boeten voor de zonden van hun vaderen’. Maar boeten kan hier ook bezoeken betekenen, zo houdt hij zijn gehoor voor. En dan maakt hij even een zijsprong: ‘Ik ben geboren in 1984 en heb niets gemerkt van de kerkstrijd en de scheuring. Misschien ben jij ook jong en heb je zoiets van: waarom is die schuldbelijdenis nodig?’ En dan komt hij bij de betekenis van het woord ‘bezoeken’ uit. ‘Het kan zijn dat we van onze grootouders iets hebben meegekregen van hun felheid of onverdraagzaamheid of stelligheid. Ook wij moeten onszelf goed onderzoeken. Ik weet dat er in de tijd van de scheuring heel veel liefde voor God was, ijver, vuur. Maar we zien nu ook wat er onheilig was. We gaan vanmorgen besmeurd en verbrand naar God. Hij is geduldig met ons en trouw aan ons. Jezus “ontbreekt” de zonde en hij maakt mijn brokken ongedaan.’ Zijn ‘amen’ wordt zacht instemmend beantwoord.

Spijt
In deze dienst is ook ruimte voor andere mensen om iets te zeggen. Klaas Harink spreekt namens de vrijgemaakte kerkenraad. Hij gaat terug naar 1967 en schetst hoe de Open Brief de aanleiding was voor de breuk. ‘De Open Brief fungeert in meerdere kerken als toetssteen. Ben je vóór, of zelfs als je niet uitgesproken tegen bent, dan ben je niet recht in de leer en wordt dit een geldige reden voor buitenverbandplaatsing van dominee, kerklid of plaatselijke kerk. De buiten-het-verband-geplaatste kerk is dan een valse kerk. Daar mag je dus ook niet meer naartoe als kerklid, want dan riskeer je net zo goed vermaning. Dat hebben we ook teruggelezen in de notulen van de GKv Heerde.’ Na deze terugblik volgt er een schuldbelijdenis. ‘Van die zware woorden van toen, daar hebben we nu, als GKv-Heerde, spijt van.’

Er komt een oude man naar voren. En dan blijkt hoe belangrijk deze verzoeningsdienst is voor individuele mensen. De woorden van ‘broeder Harink’ zijn hem uit het hart gegrepen, vertelt het NGK-lid van het eerste uur. ‘De belijdenis van schuld is helder, onbevangen, liefderijk en pastoraal.’ En dan vertelt hij met gebroken stem hoe de breuk in 68/69 hem diep in zijn ziel heeft geraakt. ‘We werden aan de kant gezet. Van meet af aan heb ik betoogd dat we moeten terugkijken op wat faliekant fout is gegaan.’

Dat terugkijken begon voor hem een aantal jaren geleden, onder meer door gesprekken met de vrijgemaakte dominee Jaap Cramer. De schuldbelijdenis van de vrijgemaakten en de verzoening die er nu is, maken hem dankbaar. ‘Ik loof en prijs mijn Vader in de hemel dat dit allemaal zo heeft mogen gebeuren. En u broeders en zusters, ik heb u – vrijgemaakt en Nederlands-gereformeerd – van harte lief. Daar ligt het niet aan. Maar ik wilde dat er recht gedaan werd. Dat is nu gebeurd.’ Als hij terugloopt naar zijn plaats komt hij halverwege Jaap Cramer tegen. De jonge predikant geeft hem in het voorbijgaan een omhelzing.

Het gaat volop over schuld en vergeving in deze dienst. In het gebed, in de preek, en in het zingen – ‘Vader vol van vrees en schaamte’ en ‘Schuldig staan wij voor u Heer’. De lange avondmaalstafel worden drie keer gevuld. De organist speelt als iedereen weer naar zijn plek terugloopt ‘Groot is Uw trouw of Heer.’ Als de kinderen weer terugkomen van hun eigen programma zingen ze ‘Tot zeven maal zeventig maal’.

Dominee Jaap Cramer had nog meer willen zingen in deze dienst. Psalm 103 bijvoorbeeld. Maar die schrapt hij om de tijdswille. ‘Maar ik zou u willen vragen de psalm thuis in zijn geheel te lezen. U vindt er veel componenten van wat we vandaag gehoord hebben.’ En dan is het na bijna 2 ½ uur tijd voor het slotlied. De gelovigen zingen uit volle borst: ‘U roept ons samen als kerk van de Heer, verbonden met U en elkaar.’

Auteur: Linda Stelma

De predikanten van NGK en GKv in Bunschoten-Spakenburg en Eemdijk mogen voortaan in elkaars diensten voorgaan. Daartoe hebben de kerkenraden van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt in Bunschoten-Spakenburg (Noorderkerk, Maranathakerk, Petrakerk, Immanuëlkerk) en Eemdijk en de Nederlands Gereformeerde Kerk van Bunschoten-Spakenburg (Westerkerk) besloten. Bijna alle voorgangers zullen daarin participeren.

De eerste kanselruil is D.V. op 15 juli, als ds. Reinier Kramer (GKv) voorgaat in de Westerkerk (NGK) en ds. Jan Winter (NGK) in de Maranathakerk (GKv). De kanselruil is een vervolg op de wederzijdse erkenning als kerken van Jezus Christus, die eind 2016 ‘met vreugde in het hart en dankbaarheid aan onze hemelse vader’ werd uitgesproken.

Diepe sporen
In 1969 kwam het tot een kerkscheuring in Bunschoten-Spakenburg, die diepe sporen trok in de gemeente en waarbij ds. W. van der Lingen (nu 97 en emeritus predikant in de NGK) werd geschorst. In 2016 heeft een kerkenraadsdelegatie van de GKv Spakenburg-Noord een ontmoeting gehad met ds. Van der Lingen om hem namens de kerken in Bunschoten-Spakenburg de broederhand te reiken.

Meer gezamenlijke activiteiten
De kanselruilingen zijn onderdeel van een proces om elkaar als gemeenten beter te leren kennen. Er wordt nagedacht over andere initiatieven die dat proces kunnen ondersteunen zoals gezamenlijke activiteiten in de Stille Week, gezamenlijke (avond) diensten in zomer, samenwerking in de muzikale begeleiding van diensten, gezamenlijke activiteiten voor jongeren of senioren, een gezamenlijk jaardoel voor de diaconieën, samenwerking in de toerusting van ambtsdragers en jeugdleiders e.d.

‘Dat je één kerk wordt, moet maar niet een werkelijkheid op papier zijn, maar dat moet je vooral ook oefenen en beleven’. Dat was een van de adviezen die de Regiegroep hereniging NGK-GKv meekreeg van PKN-ers ds. Bas Plaisier en ds. Barend Wallet. Zij waren allebei nauw betrokken bij het Samen op Weg proces dat na een reeks van jaren leidde tot de vereniging van drie kerkverbanden in de Protestantse Kerk in Nederland in 2004.

Reden voor regiegroepleden Ad de Boer en Kornelis Harmannij om  in het Landelijk Dienstencentrum van de PKN met hen in gesprek te gaan.

‘Er is geen handboek kerkelijke hereniging dat we kunnen raadplegen, maar deze ervaringsdeskundigen kunnen we wel bevragen,’ legt De Boer de reden van hun bezoek uit. Het gesprek leverde veel adviezen en aandachtspunten op. ‘Voorkom een langdurig, slepend kerkordelijk proces, maar voer met elkaar in de breedte van de kerk het geestelijke gesprek over hoe je straks kerk wilt zijn,’ was een van de hartenkreten van Plaisier en Wallet.

Welke lessen kunnen we nog meer leren uit het Samen op Weg proces? Wat beide Regiegroepleden aan het gesprek overhielden waren de volgende adviezen:

• Landelijk heeft plaatselijk nodig en omgekeerd
  Laat kerkelijke eenheid van onderop groeien. Faciliteer als kerkverband het proces van plaatselijke samenwerking en eenwording. Rond dat af met stappen naar landelijke eenwording.
• Voorkom een langdurig kerkordelijk proces
  Voorkom dat mensen van de hereniging meekrijgen dat het vooral gaat over regels en bepalingen. Laat het ook gaan over de geestelijke principes achter wat je wilt afspreken en regelen.
• Voer met elkaar in de breedte van de kerk het geestelijke gesprek over hoe je straks kerk van Jezus Christus wilt zijn
  Maak dus niet alleen een kerkorde, maar maak als regiegroep ook iets waaraan de mensen kunnen zien: hier staan we gezamenlijk voor, zo willen we nu en in de toekomst kerk van Jezus Christus zijn. En ga daarover in de kerk met elkaar in gesprek.
• Verdraag elkaar
  Neem tijd om met elkaar te praten over de verschillen in vormgeving van de kerkelijke organisatie (strakker of losser) en ontdek van beide kanten: hé, zoals jullie dat doen, is zo gek nog niet.
• Wees tot het uiterste bereid om je eigen mooie ideeën los te laten en compromissen te sluiten
  Geen compromissen over de Waarheid, maar soms wel over wat jij denkt dat de waarheid is. Ga mijlen mee, maar blijf wel het doel waar je uit wilt komen voor ogen houden. Blijf ook niet zo lang zoeken naar compromissen dat je uiteindelijk nergens meer komt.
• Neem gevoelens van verlies en vervreemding serieus
  Elke kerk heeft zijn eigen stijl, omgangsvormen, geschiedenis, kerkgevoel en nestgeur. Negeer de gevoelens die daarin meekomen niet. Als het herenigingsproces op dit soort punten pijn, vervreemding of verlies meebrengt, zorg dan dat die gevoelens op tafel komen. Benoem ze, geef ze erkenning. Schoffel ze vooral niet onder, want dan gaat het ondergronds woekeren. In de ontmoeting en het gesprek daarover zul je vervolgens merken dat die dingen worden gerelativeerd, dat ze kleiner worden.
• Zoek samen naar nieuwe wegen
  Zoek samen, ook in de kerkorde, naar nieuwe wegen die de tradities van de afzonderlijke kerken overstijgen. Zoek ook wijsheid bij andere kerken.
• Kies voor een helder profiel én geef ruimte
  Durf in een tijd van de-institutionalisering het belang van het instituut en het kerkverband te benadrukken en geef tegelijkertijd ruimte voor lossere vormen. Kies voor een helder profiel, maar wees niet dirigistisch en geef ruimte en vrijheid aan de plaatselijke gemeenten.
• Investeer op landelijk niveau in gezamenlijke vergaderingen van Generale Synode en Landelijke Vergadering
  Juist in gezamenlijke gesprekken, vooral over wat we geloven en belijden, leer je elkaar op hartsniveau kennen, worden stereotype beelden afgebroken en leer je gemeenschappelijke verantwoordelijkheid voor de kerk te nemen. Dat je één kerk wordt, moet maar niet een werkelijkheid op papier zijn, dat moet je vooral ook oefenen en beleven.

De Boer en Harmannij zijn blij met het openhartige gesprek en de waardevolle adviezen. ‘We hadden er twee uur voor uit getrokken, maar dat was eigenlijk te weinig’, zegt Harmannij. ‘Het was ook bijzonder dat we samen konden bidden voor de eenheid van de kerk.’ ‘We zijn de beide broeders dankbaar voor wat ze ons hebben meegegeven’, vult De Boer aan. ‘We nemen hun ervaringen en adviezen serieus en kijken wat we er uit kunnen overnemen.

De regiegroep is benieuwd naar wat u vindt van de adviezen. Laat het weten via: regiegroep@ngk.gkv.nl.

Bas Plaisier was vanaf 1997 scriba van de Nederlandse Hervormde Kerk en vanaf 1999 ook van Samen op Weg. Na de vereniging in 2004 was hij tot 2008 scriba van de Protestantse Kerk. Barend Wallet was onder meer secretaris van de Raad van Deputaten Samen op Weg en voorzitter van de werkgroep kerkorde Samen op Weg. Ad de Boer en Kornelis Harmannij zijn voorzitter resp. secretaris van de Regiegroep hereniging NGK-GKv.