Nu het minder dan een jaar duurt tot de nieuwe gemeenschap van Nederlandse Gereformeerde Kerken een feit is, begint de eindstreep van ons werk als Regiegroep Hereniging in zicht te komen. Vanaf oktober zullen de Landelijke Vergadering (LV) van de NGK en de Generale Synode (GS) van de GKv zich buigen over de laatste stappen in het herenigingswerk. Dat doen ze gezamenlijk, maar voor het laatst formeel als afzonderlijke organen.
Hierbij zullen de beide vergaderingen hopelijk goed geholpen worden door ons voorbereidende werk en dat van vele andere werkers aan hereniging. Door middel van een rapport aan de LV/GS doen we verslag van onze werkzaamheden en maken we de balans op: waar komen we vandaan? Waar staan we nu? En waar gaan we naartoe? Hieronder staan een aantal belangrijke punten uit het rapport van de Regiegroep.
Download het complete rapport hier.
Verwondering en dankbaarheid
Allereerst: het is met grote verwondering en in diepe dankbaarheid dat we in de afgelopen jaren mocht werken aan de hereniging van de GKv en de NGK.
We doen ons werk vanuit het besef dat dit samengaan van twee kerkgenootschappen niet alleen een belangrijke stap voorwaarts is in onderlinge liefde en verzoening. We geloven ook dat de hervonden kerkelijke eenheid in dit kleine deel van Gods grote kerk kan bijdragen aan het uitdragen van het evangelie (vgl. Joh. 17). Ten slotte hopen we dat de hereniging een vruchtbaar moment zal blijken in de zoektocht van plaatselijke kerken naar nieuwe en vernieuwde vormen van kerk-zijn, om woorden te gebruiken uit het eerdere document Verlangen naar een nieuwe kerk. Met die plaatselijke kerken bidden wij dat die kerken plekken mogen zijn waar Jezus Christus centraal staat, waar geleefd wordt uit genade, waar mensen veranderen en de blik gericht is op de wereld, waar alle gelovigen samen optrekken, in het bijzonder binnen de nieuwe kerkgemeenschap van de Nederlandse Gereformeerde Kerken.
Terugkijkend constateren we vooral dat het God zelf is die de kerken leidt, ook op de weg naar hereniging. Dit was niet in de laatste plaats te merken tijdens de vorige GS/LV. In onverwachte oplossingen, verbindende woorden en dienstbare eensgezindheid werden telkens weer nieuwe stappen gezet op de weg van hereniging. Een vrucht hiervan was de unanieme vaststelling van de nieuwe kerkorde in eerste lezing op 13 november 2021.
Naast het vaststellen van de nieuwe kerkorde in eerste lezing besloot de GS/LV 2020 ook tot een herenigingsdatum van 1 maart 2023, met als voorbehoud dat er een bevredigende oplossing gevonden moest worden voor het pensioenvraagstuk. Binnen de NGK zijn de pensioenen voor predikanten anders geregeld dan binnen de GKv. Bovendien is er aan GKv-zijde sprake van een financieel tekort. Na een intensief en bij tijden ook spannend proces hebben betrokken partijen elkaar gelukkig gevonden in een oplossingsrichting voor deze kwesties. Dat oplossingsvoorstel behelst onder meer finale besluitvorming over de pensioenen in april 2023, en daarmee een aangepaste herenigingsdatum van 1 mei 2023. Dat is de stip op de horizon waarmee we als Regiegroep nu rekenen.
Stappen naar hereniging
In ons rapport doen we als Regiegroep verslag van het werk dat we in de afgelopen jaren verzet hebben. Leidend is daarbij steeds de vraag: wat moet er allemaal geregeld zijn om op 1 mei 2023 de nieuwe Nederlandse Gereformeerde Kerken op een goede manier van start te laten gaan? Naast de definitieve besluiten over de pensioenvoorziening voor predikanten moeten er door de komende GS/LV globaal gezien nog vijf grote stappen gezet worden.
- De nieuwe kerkorde moet definitief, dus in tweede lezing, worden vastgesteld;
- Om die nieuwe kerkorde goed te laten functioneren moet een heel pakket aan bijbehorende regelingen worden vastgesteld;
- Er moeten duidelijke afspraken gemaakt worden rond het overgangsrecht;
- Er moeten besloten worden welke commissies er nodig zijn om het landelijk kerkverband straks goed te laten functioneren.
- De beleidsmatige bezinning ten aanzien van de eerste begroting van de nieuwe kerkgemeenschap moet op gang komen. Concreet: welke vraagstukken vragen om investeringen?
Feestelijk moment
Deze stappen zijn vooral van praktische aard, gericht op het reilen en zeilen van de nieuwe kerkgemeenschap. Een groot deel van het rapport van de Regiegroep, evenals een aantal andere rapporten dat op een later moment volgt, is hieraan gewijd. Maar als het goed is zal de hereniging ook een feestelijk moment zijn, gericht op de dank aan God. Daarom vertellen we in ons rapport ook over de voorbereidingen die we aan het treffen zijn voor landelijke, regionale en plaatselijke vieringen van de hereniging.
Investeren in draagvlak
Een groot hoofdstuk in het rapport gaat over het functioneren van de synode binnen de nieuwe kerkgemeenschap. Het is geen geheim dat veel classes en regio’s moeite hebben om afgevaardigden te vinden voor het landelijke vergaderwerk. De groep afgevaardigden die bereid zijn om dit werk te is meestal geen afspiegeling van hoe kerkenraden plaatselijk zijn samengesteld. Die discrepantie baart ons zorgen en we vragen ons in ons rapport af wat er de oorzaak van is. Is deze situatie het gevolg van de ervaren afstand tussen plaatselijke kerken en het landelijke kerkenwerk? Is er sprake van een gebrek aan bekendheid, of zelfs van een negatief beeld van het synodewerk? Wordt er te veel van afgevaardigden gevraagd, of duurt het synodewerk te lang?
Tegen de achtergrond van dit soort vragen en vanuit het besef dat het moment van hereniging vraagt om een investering in de verbinding tussen kerken onderling en tussen kerken en de landelijke kerkgemeenschap doen we in ons rapport een aantal voorstellen om de werkwijze van de synode zo aan te passen dat de afstand tussen de plaatselijke kerken en de synode wordt verkleind en de diversiteit in de samenstelling van de synode wordt vergroot. Dit zijn geen kant-en-klare oplossingen; de Regiegroep wil vooral graag dat er een proces van bezinning en vernieuwing op gang komt.
We hopen dat de GS/LV en de kerken met ons rapport gediend zullen zijn, maar bovenal dat in al het gezamenlijke werk God geëerd wordt. Met die bede bevelen we als Regiegroep ons rapport aan. Veel leesplezier gewenst!