Twee kerken die samen één worden, in Nijverdal weten ze al hoe dat moet. De Gereformeerde Kerk vrijgemaakt en de Nederlands Gereformeerde Kerk vormen sinds 1 januari 2015 één gemeente: de Levensbron. Betrokkenen Gerrit Bekendam (58, NGK) en Jan Both (61, GKv) blikken terug en kijken vooruit. Hun advies: Kijk waar je elkaar kunt vinden en ga niet ‘haarkloven’ over de verschillen.
Ja, er zijn dingen veranderd sinds de GKv en NGK in Nijverdal een samenwerkingsgemeente zijn geworden. Zo moesten de NGK’ers afscheid nemen van hun kerkgebouw en lieten ze ‘de vrouw in het ambt’ voorlopig rusten. De GKv’ers moesten wennen aan een combo en meer Opwekkingsliederen. Maar daarvoor in de plaats is er eenheid gekomen tussen twee gemeentes die ruim veertig jaar gescheiden optrokken. Gerrit Bekendam en Jan Both vertellen open over het proces dat leidde tot de eenheid in Nijverdal. Ze waren beide voorzitter van de kerkenraad – Bekendam van de NGK en Both van de GKv – in de aanloop naar 1 januari 2015.
Snuffelen
‘Het proces van eenheid begon in 2008 met het erkennen van elkaar over en weer’, vertelt Bekendam. ‘Dat was een formeel moment. Sindsdien gingen we wat aan elkaar snuffelen. Toen wij als NGK wilden gaan verbouwen, kwam de samenwerking in een stroomversnelling. We hadden vervangende kerkruimte nodig en gingen met onze GKv-broeders in overleg of we hun kerkruimte konden gebruiken. Iemand kwam toen met het ondeugende idee om in die periode ’s middags gezamenlijke diensten te houden.’ Both, lachend: ‘Zo is het gekomen dat we nu samen zijn.’ Hij vervolgt: ‘Wat ook hielp, is dat onze beide predikanten destijds, Herman Scheffer en Rolf van Ommen er positief instonden. Daar zagen we Gods leiding in.’
Bouwen aan vertrouwen
De jaren daarna werd de samenwerking steeds intensiever. Bekendam: ‘We zijn eerst gaan ‘bouwen aan vertrouwen’. Dat werd ook ons jaarthema.’ Both: ‘En we zijn samen activiteiten gaan organiseren, zoals wandelen en bij elkaar eten.’ De twee kerkenraden zaten in die tijd ook geregeld bij elkaar aan tafel om dingen ‘inhoudelijk te bespreken’. Both: ‘We hebben het verleden wel benoemd, maar niet opnieuw gedaan.’ Bekendam vult aan: ‘Tachtig procent bindt ons en twintig procent niet. De verschillen moet je niet vergeten, maar je moet er ook niet in blijven hangen. De eenheid is heel belangrijk.’
Niet iedereen positief
Niet iedereen in de twee streekgemeentes was positief over de samenwerking. Zo’n dertig tot veertig mensen zijn uiteindelijk vertrokken. Both: ‘Binnen de GKv waren al mensen die moeite hadden met bepaalde veranderingen in het kerkverband. Dit was toen de druppel voor hen.’ Bekendam: ‘Ik denk dat sommige mensen van de GKv moeite hadden met het iets vrijere bij de NGK zoals vrouw in het ambt en omgang met schriftgezag … Maar er zijn ook NGK’ers vertrokken, bijvoorbeeld omdat ze niet meer onder het “juk van de synode” wilden komen of omdat ze – als er dan toch wat veranderde – liever naar een kerk dichter bij huis gingen.’ De kerkenraden voerden verscheidene gesprekken met de ‘bezwaarden’ maar dat mocht niet in alle gevallen baten. Both: ‘Als je elkaar niet meer overtuigt, dan moet je je conclusies trekken. Maar het is altijd jammer dat het gebeurt.’
Betrek de leden
De twee gemeentes hebben de tijd genomen om elkaar te vinden en uiteindelijk samen te gaan. En dat willen de twee mannen de landelijke vergadering van de NGK en de synode van de GKv ook meegeven: betrek de leden erbij, neem de tijd maar zorg ook dat er geen ‘open einde’ is. En volgens hen is het ook heel belangrijk dat er een verootmoediging plaatsvindt.
Steeds meer één gemeente
Intussen komen de vijfhonderd leden van de Levensbron iedere zondag samen. In het jaarboekje is al niet meer te zien wie oorspronkelijk uit welk kerkverband komt. Er valt nog wel wat te verbeteren, vinden de twee ex-voorzitters. Zo mengen de kringen zich nog niet heel soepel. Bekendam: ‘Maar ik denk dat mensen elkaar langzamerhand wel gaan vinden.’ Voor de Levensbron kan de landelijke weg naar eenheid niet snel genoeg ingeslagen worden. Bekendam: ‘We stuurden in het verleden al een keer een brief naar de twee landelijke kerkverbanden: ‘Ga maar gauw samen!’ Both, lachend: ‘Wij hebben het goede voorbeeld gegeven.’
De Levensbron
Samenwerkingsgemeente GKv-Ngk
Sinds: 1 januari 2015
Predikant: Herman Scheffer (NGK)
Aantal leden: 500
Kerkgebouw: de Levensbron
Auteur: Linda Stelma
Heel fijn dat deze twee gemeenten weer samen Kerk zijn. Mijn zwager: Gijsbert Mul was tijdens de scheuring daar consulent. Hij was predikant van Deventer. Hij ging in de jaren 70 voor in de kerk van Nijverdal en is daarna geschorst en afgezet, terwijl hij niets met het conflict te maken wilde hebben. In maart heb ik een mail gestuurd naar de scriba van de gezamenlijke kerken in Deventer, om eerherstel van ds. Gijsbert Mul, hij is overleden in 1987. De kerk van Deventer heeft dat verleend.